توستر

توستر برقی که به اجاق برقی نیز معروف است وسیله حرارتی برای گرم نمودن . پخت انواع مواد غذایی می باشد. توستر امروزه محبوبیت زیادی بین مصرف کننده ها پیدا کرده است . زیرا این دستگاه نسبت به میکروفر ارزان قیمت ، سبک و مهمتر از آنها طرز استفاده آسانتری دارد. حتی ظاهر این دستگاه را در مدل های جدید بسیار زیبا ، شیک و در مدلهای متنوع و در سایزهای بزرگ و کوچک تولید و به بازار ارائه می دهند. توستر بر اساس گنجایش و امکانات تقسیم بندی می شوند اما بر حسب نوع کار کرد بر دو نوع هستند

• توستر معمولی با پانل معمولی
•  توستر با پانل الکترونیکی

توستر های معمولی مجهز به تایمر مکانیکی می باشند و حتی در بعضی از مدلها از یک فن برای چرخش هوای گرم داخل کوره استفاده شده است اما توستر های جدید دارای پانل الکترونیکی می باشند و تنظیمات دستگاه به کمک میکرو سوییچ ها انجام میگیرد.

1-  اجزای توستر

توستر های معمولی و الکترونیکی از نظر قسمت های مکانیکی مشترکی هستند اما از نظر قسمت های الکتریکی اندکی با هم تفاوت دارند.

اما اجزای یک توستر عبارتند از :

1-   بدنه

بدنه دستگاه فلز لعاب کاری شده می باشد .

2-   درب شیشه ای:

برای اینکه مواد غذایی داخل اجاق در مراحل پخت قابل رویت باسد درب آنرا شیشه ای ساخته و حتی درون کوره یک لامپ نیز نصب کرده اند تا نیاز به باز کردن درب نباشد. بهتر است در زمان پخت زیاد درب را باز و بسته نکنیم زیا محفظه حجم کوچکی نسبت به اجاق گاز های فردار دارد و با باز شدن درب، کوره دمای خود را از دست داده و انرژی زیادی برای رسیدن به دمای قبلی مصرف می کند.

3-   سینی و طبقه های داخلی :

چند عدد سینی و طبقه جهت قرار دادن ظروف حاوی مواد غذایی در داخل کوره در نظر گرفته شده است. سینی ها تفلون دار می باشند و می توان مواد غذایی را جهت پخت درون آنها قرار داد.

4-   کلید چند حالته

توستر یک سری المنت در قسمت فوقانی کوره و یک سری نیز در قسمت پایینی آن دارد که این المنتها به همراه جوجه گردان توسط کلید چهار یا پنج حالته کنترل می شوند.

5-   ترموستات

ترموستات در این دستگاه از نوع بیمتال بوده و به صورت سری با مجموعه المنت ها قرار می گیرد که وظیفه آن کنترل دمای محفظه داخلی یا کوره می باشد .

6-  تایمر مکانیکی

تایمر مکانیکی از تعدادی چرخ دنده و فنر تسمه ای تشکیل یافته است که با چرخاندن ولوم تایمر، فنر جمع و فشرده می شود و در این لحظه کلیدی که در داخل تایمر است به حالت وصل در می آید. وقتی دستمان را از روی ولوم برمی داریم فنر تسمه ای شروع به باز شدن می نماید و با باز شدن آن چرخ دنده ها شروع به حرکت نموده و مانند یک ساعت کوکی عمل می کنند. زمانی که فنر به طور کامل باز می شود چرخ دنده ها نیرویی برای چرخش نداشته و از حرکت باز می مانند. طراحی تایمر به صورتی است که در این مرحله پلاتین های کلید از هم فاصله گرفته و ارتباط الکتریکی قطع می شود.

7-  المنت

المنت توستر از نوع میله ای می باشدو ممکن است به صورت دو ردیفه در قسمت بالایی و پایین کوره دستگاه قرار گیرند. یعنی دو ردیف در قسمت بالایی که با هم به صورت سری وصل می شوند و دو ردیف در پایین که اینها نیز با هم سری می گیرند. هر کدام به صورت جداگانه به کلید چند حالته وصل می شوند

8- جو جه گردان

جوجه گردان دارای یک موتور سنکرون 220 VAC می باشد که به کمک یک گیربکس قدرت آن افزایش می یابد تا توانایی چرخاندن قطعات مکانیکی و مواد غذایی روی آن را داشته باشد. موتور این جوجه گردان تحت تاثیر فرکانس بوده و سرعت آنها با تغییر فرکانس کاهش یا افزایش می یابد. و با اینکه برق شهر دارای فرکانس ثابت 50 هرتز است پس سرعت چرخش این موتور نیز ثابت خواهد بود .

9- فیوز حرارتی

این فیوز علاوه بر کنترل جریان یک دما نیز حساس بوده و در یک دمای خاص که روی آنها نوشته شده است جریان را قطع می کند.

10-  توستر با پانل الکترونیکی

عملکرد توستر با پانل الکترونیکی تقریبا با توستر معمولی شبیه به هم بوده و فقط در نوع اجزای کنترلی روی پانل با یکدیگر تفاوت دارند به عنوان مثال به جای کلید مکانیکی چند حالته از میکروسوییچ و یا به جای تایمر مکانیکی از تایمر الکترونیکی استفاده شده است. المنت به کار رفته در این توستر در حدود 1000 W و 1500 W می باشد. پس برای کنترل آن باید از یک قطه الکترونیکی که توانایی تحمل این مقدار توان داشته باشد استفاده گردد. بهترین قطعه برای این منظور رله و یا ترایاک می باشد که در بین آن دو نیز بیشتر از رله استفاده می شود. در قسمت فرمان مدار الکتریکی از یک آی سی استفاده شده است که معمولا یک نوع میکرو کنترولر می باشد میکرو کنتولر یک نوع آی سی می باشد که در ابتدا برنامه ای در آن وجود نداشته و طبق نیاز و نوع کار، برنامه مورد نیاز تحت یکی از نرم افزارها نوشته شده و به آی سی بار گذاری می گردد.

ممکن است بروز بزخی از اختلالات باعث صدمه دیدن برنامه آی سی می گردد که در این صورت برنامه مربوط در نمایندگی های مجاز قابل دسترسی می باشد. ولتاژ و جریان کاری این آی سی ها از نوع DC و در مقدار بسیار پایین می باشد و به همین دلیل کنترل مستقیم المنت با آی سی امکان پذیر نمی باشد و باید رابط هایی بین المنت و آی سی باشد. یکی از این رابط ها همان رله می باشد و در بعضی موارد که آی سی حتی توان راه اندازی رله را هم ندارد از ترانزیستور استفاده می گردد.

می توان به این صورت نتیجه گیری کرد که تنظیمات زمان و دمای دستگاه به کمک چند میکرو سوییچ و صفحه نمایشگر LCD به میکرو کنترولر اعمال می گردد و پس از استارت دستگاه فرمانهای مربوطه توسط آی سی به ترانزیستور و رله های مربوطه صادر گردیده و رله ها نیز قطعات الکتریکی مانند المنت ، موتور فن وجوجه گردان …… و راه اندازی می کند.

برای اینکه حرارت داخل کوره قابل کنترل باشد از یک سنسور دما استفاده می شود بعضی از این سنسورها نوعی ترانزیستور یا آی سی می باشد که در اثر حرارت ، جریان الکتریکی ضعیفی تولید می کنند که این جریان یا ولتاژ اندازه گیری شده و مقدار آن بیانگر میزان دما داخل کوره می باشد.

برخی دیگر از این سنسورها یک نوع مقاومت حرارتی می باشند که تحت تاثیر حرارت مقدار اهمی آنها کم یا زیاد می شود. اگر سنسور از نوع PTC باشد با افزایش حرارت مقدار اهمی آن افزایش و اگر از نوع NTC باشد مقدار اهمی آن کاهش می یابد و با تغییر مقدار اهمی میزان حرارت داخل کوره قابل اندازه گیری می باشد. که وظیفه محاسبه دما نسبت به ولتاژ یا اهم به عهده میکرو کنترولر می باشد.

11- مدار الکتریکی توستر با پانل الکترونیکی

آی سی scc80c51 یک مبدل A/D (آنالوگ به دیجیتال ) می باشد که اطلاعات را به صورت آنالوگ از پانل و سنسورها دریافت نموده و به اطلاعات دیجیتال تبدیل می کند تا تصمیم گیری برای کنترل دستگاه توسط اطلاعات دیجیتال گرفته شود. آی سی NE587 راه انداز نمایشگر سون سگمنت می باشد و اطلاعات دریافتی را به صورت عددی روی سگمنت نمایش می دهد. در این میان قطعه ای که بیشترین احتمال خراب یرا دارد رله می باشد که نحوه تست و تعویض آن در بخش اصول الکتریسیته توضیح داده شده است سایر قطعات الکترونیکی و میکرو کنترولر به علت اینکه با مقدار ولتاژ و جریان بسیار پایینی کار می کنند احتمال صدمه دیدین آنها کمتر است مگر اینکه بروز اتصال و اختلال در سیستم دستگاه، باعث افزایش ولتاژ روی این قطعه شده و موجب سوختن آنها شود.

10- مدار الکتریکی توستر با پانل معمولی

عیوب رایج در توستر برقی

عیب 1- دستگاه روشن نمی شود

علت 1- کلید سلکتور معیوب است: کلید سلکتور توسط چند پلاتین جریان برق را به المنت ها و جوجه گردان می رساند و در صورت معیوب بودن آن ممکن است یک یا همه المان های متصل به کلید روشن نشوند.

علت 2- ترموستات معیوب است :

چون ترموستات به صورت سری در مسیر جریان اصلی دستگاه قرار گرفته است، پس خرابی آن میتوان باعث عدم کار کرد دستگاه گردد.

علت 3- تایمر معیوب است : تایمر نیز به دلیل اینکه در مدار به صورت سری قرار گرفته است، خرابی آن می تواند باعث عدم روشن شدن دستگاه شود. برای آزمایش تایمر مولتی متر را روی بیزر تنظیم نموده و به دو پایه تایمر وصل نمایید. در حالت عادی نباید از بیزر صدایی شنیده شود. حال ولوم تایمر را چرخانده و در وضیعیت روشن قرار دهید، باید بیزر به صدا در آید که نشانه وصل شدن پلاتین کلید داخل تایمر است. در غیر این صورت تایمر معیوب می باشد.

علت 4- کابل یا دو شاخه معیوب است : مولتی متر را روی بیزر تنظیم نموده و کابل و دو شاخه را تنظیم نمایید. اگر در هیچ وضعیت صدای بیزر شنیده نشود کابل یا دو شاخه قطع شده است و باید تعویض گردد.

عیب 2- دستگاه هیچ حرارتی تولید نمی کند

علت 1- المنت ها قطع شده اند : المنت را مانند سایر دستگاه های حرارتی که در مباحث قبلی ذکر گردید توسط مولتی متر آزمایش نمایید.

علت 2- نوع المنت ها قطع شده است : سیم های ارتباطی المنت را کنترل نمایید. قابل ذکر است که سیم مورد استفاده در داخل دستگاه از نوع نسوز می باشد و باید هنگام تعویض از نوع همان سیم استفاده گردد.

عیب 3- پانل توستر الکترونیکی روشن می شود ولی المنت ها روشن نمی شوند.

علت 1- المنت ها قطع شده اند : طبق توضیحات قبلی المنت ها را آزمایش نمایید.

علت 2- نول المنت ها قطع شده است : رجوع شود به علت 2 از عیب 2

علت 3- رله مربوط به المنت ها معیوب است : کنترل الکترونیکی و نرم افزاری قطعات الکتریکی که با برق شهر کار می کنند، توسط رله انجام می گیرد.

علت 4- ترانزیستور راه انداز رله مربوط سوخته است : رله های مورد استفاده در مدار توستر با پانل الکترونیکی، توسط ترانزیستور های راه انداز فعال می شوند.

علت 5 – میکرو سوئیچ استارت معیوب است : قطعات داخلی این میکرو سوییچ ها به مرور زمان ساییده شده و بین پایه ها ارتباطی بر قرار نمی کنند. برای آزمایش آن از بیزر مولتی متر استفاده می شود به این صورت که پراب مولتی متر را به پایه های میکروسوییچ را فشار دهید اگر بیزر به صدا در آمد نشانه سالم بودن و در غیر این صورت معیوب می باشد.

جدول عیب یابی توستر